Przyznanie alimentów na małżonka po rozwodzie opiera się na trochę innych warunkach niż te, które należy wypełnić np. w przypadku starania się o świadczenia na rzecz dzieci. Przeczytaj nasz artykuł, by poznać czynniki i okoliczności pozwalające na ich uzyskanie.
Alimenty w przypadku braku orzeczenia o winie lub orzeczenia o winie obojga małżonków
W sytuacji, gdy rozwód odbył się bez orzeczenia o winie – lub z obopólnej winy – jeden z rozwiedzionych małżonków może zażądać od drugiego świadczeń w zakresie odpowiadającym jego usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym małżonka zobowiązanego, o ile znajduje się w stanie niedostatku. Należy jednak podkreślić, że stan niedostatku po stronie małżonka żądającego świadczeń musi być wynikiem rozwodu, a możliwości zarobkowe i majątkowe drugiego małżonka muszą umożliwiać mu wypłacanie świadczeń.
Aby powyższy akapit był jaśniejszy, należy wyjaśnić pojęcia stanu niedostatku i możliwości zarobkowych i majątkowych.
- Stan niedostatku
Może być pojmowany nie tylko jako całkowity brak środków utrzymania. Za takowy uznaje się również stan, w którym środki ubiegającego się o świadczenia małżonka są zbyt małe, by zaspokajać jego usprawiedliwione potrzeby – czyli takie, których zaspokojenie jest konieczne do zapewnienia mu godziwych warunków bytowych, biorąc pod uwagę m.in. jego wiek i stan zdrowia.
- Możliwości zarobkowe
Definiują nie faktyczne zarobki i dochody dłużnika, lecz takie, które pozyskiwałby przy całkowitym wykorzystaniu swoich możliwości umysłowych oraz fizycznych.
- Możliwości majątkowe
Zależą od majątku posiadanego przez dłużnika. Jest to brane pod uwagę ze względu na możliwość wystąpienia sytuacji, w której mimo niskich dochodów dłużnik jest w stanie wypłacać świadczenia, ponieważ posiada majątek o wysokiej wartości.
Alimenty w przypadku orzeczenia o winie jednego z małżonków
Jeżeli orzeczono o winie tylko jednego z małżonków, do uzyskania alimentów przez niewinnego małżonka nie jest wymagany stan niedostatku. Wciąż jednak musi występować istotne pogorszenie sytuacji materialnej – w celu jego wykazania trzeba porównać każdorazową sytuację materialną niewinnego małżonka z sytuacją, w której znajdowałby się on w przypadku braku rozwodu. Jeżeli zostanie dowiedzione istotne pogorszenie sytuacji materialnej, sąd może wydać orzeczenie, zgodnie z którym małżonek wyłącznie winny zobowiązany jest do wypłacania niewinnemu świadczeń alimentacyjnych.
Należy jednak pamiętać, że zarówno w przypadku braku orzeczenia o winie, jak i w przypadku orzeczenia o winie obopólnej lub wyłącznej, sąd nie ma obowiązku przyznania alimentów. Inaczej niż w sytuacji przyznawania świadczeń na dzieci rozwodzących się małżonków (kiedy to zostają one zasądzone w toku sprawy o rozwód), tu strona ubiegająca się o świadczenia musi przedłożyć żądanie oraz wniosek o alimenty – dopiero w tej sytuacji sąd ma obowiązek rozstrzygnięcia tej kwestii.
Zmiana lub wygaśnięcie alimentów
Warto podkreślić, że ustalone po rozwodzie alimenty mogą zostać zmienione, jeżeli sytuacja stanowiąca ich podstawę – dotyczy to zarówno dłużnika, jak i małżonka uprawnionego – uległa zmianie, tzn. jeżeli zmniejszeniu lub zwiększeniu uległy usprawiedliwione potrzeby uprawnionego albo możliwości zarobkowe lub majątkowe zobowiązanego.
Alimenty mogą również ulec wygaśnięciu w sytuacji, gdy:
- uprawniony małżonek zawarł nowe małżeństwo,
- nastąpiła zmiana sytuacji finansowej małżonka uprawnionego lub zobowiązanego,
- upłynęło 5 lat od orzeczenia rozwodu, a małżonek zobowiązany nie jest wyłącznie winnym rozpadu więzi małżeńskich. Ze względu na wyjątkowe okoliczności okres ten może jednak zostać sądownie przedłużony na wniosek małżonka uprawnionego.
Jeżeli jednak małżonek zobowiązany do płacenia świadczeń jest wyłącznie winnym rozpadu więzi małżeńskich, upływ czasu nie ma tu znaczenia, a uchylenie alimentów może nastąpić tylko wtedy, gdy zmianie uległa sytuacja stanowiąca podstawę ich przyznania.
